مکانیزم شور شدن خاک
شور شدن خاک چگونه اتفاق می افتد؟ خواص شیمی فیزیکی خاک پس از شور شدن چه تغییری میکند؟ کود های ضد شوری چگونه میتوانند اثرات شوری را کم کنند؟
ذرات معدنی و مواد آلی خاک در کنار یدیگر تشکیل گروههایی به نام کلوخک ( Aggregate) را می دهند. در بین این کلوخک ها هوا وآب میتواند قرار گیرد. شکل ، اندازه و ترکیب این کلوخک ها بر روی ساختار خاک و نهایتا بر روی میزان انتقال آب، مواد شیمیایی ومیزان هواخوری خاک تاثیر مستقیم دارد. در مناطقی که آب های شور یا آب با املاح بالا مصرف میشود ، شوری به مرور در خاک تجمع پیدا میکنند. علاوه بر ابیاری خود خاک ویا محیط کشت یا حتی مصرف بیش از اندازه ی کود میتواند به بالا رفتن غلظت نمک در خاک منجر شود. این تجمع پدیده ای به نام پخشش (Dispersion) خاک را به دنبال دارد.
در حقیقت یونهای با هیدراتاسیون بالا مثل سدیم و منیزیم به سطوح ذرات رسی چسبیده وپخشش اتفاق می افتد. این پخشش در ادامه باعث سخت شدن خاک وحذف فضاهای خالی بین خاک شده و کاهش عبوردهی آب رابه دنبال دارد.
اثرات و نشانه های شوری در گیاه
تجمع نمک در اطراف ریشه سبب افزایش فشار اسمزی خاک شدهو اب از محیط رقیق تر داخل سلولی به خارج سلول حرکت میکند (اسمز معکوس) و خشکی فیزیولوژیکی اتفاق می افتد. به همین دلیل است که نشانه های کم آیو شوری مشابه هم هستند.
شوری خاک سبب توقف رشد گیاه شده و برگ ها به حالت نیم پژمرده وسطح چرمی مانند را به خود میگیرند. یک نوار نازکی از بافت مرده در لبه ها یا نوک برگ بوجود می آید. ضمنا ممکن است که رشد برگ کاهش یافته وبرگها به صورت فنجانی شکل و خمیده قرار گیرند. افزایش EC از مقدار 2000 میکروزیمنس به 4000 میتواند سبب افت میزان محصول تا 50 درصد گردد
پیشگیری از شور شدن خاک در بلند مدت
- آنشویی خاک یا محیط کشت با آب تازه و وافر جهت لیچ کردن نمک های اضافی
- تنظیم برنامه ی کود دهی جهت جلوگیری از مصرف کود اضافی برای گیاه
- استفاده از گونه های گیاهی مقاوم به شوری
- استفاده از کود های پتاسیمی به جای کلاراید پتاسیم زیرا خود پتاسیم به گیاه کمک میکند تا بر تنش های شوری غلبه پیدا کند
رفع مشکل شوری خاک در کوتاه مدت
استفاده ازاصلاح کنند ه هایی که دارای مقادیر قابل توجهی از کلسیم ویا مواد آلی می باشند در این ارتباط پیشنهاد میگردد.کود ضد شوری و تقویت کننده هیدروژیپ Hydro-Gyp یک محصول دو منظوره می باشد که حاوی مواد معدنی و آلی با کیفیت میباشد. کلسیم موجود در Hydro-Gyp بلافاصله پس از مصرف و طی چند روز جایگزین سدیم خاک شده وسدیم در آبیاری بعدی آبشویی (Leach) میشود. فولویک اسید موجود در محصول نیز سبب رشد ریشه شده که این امر باعث جذب مواد لازم گیاه میشود. این بدین معنی است که FulviCa باعث اصلاح همزمان شیمیایی و فیزیکی خاک میشود.
